Lễ Vu Quy Là Gì? Phân Biệt Với Lễ Thành Hôn, Lễ Tân Hôn

Lễ vu quy là nghi thức truyền thống quan trọng diễn ra tại nhà gái để tiễn con gái về nhà chồng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ ý nghĩa, cách phân biệt chính xác với lễ ăn hỏi, lễ tân hôn, cũng như toàn bộ quy trình và khâu chuẩn bị cho một buổi lễ chu toàn.

Lễ vu quy là gì? Làm sao phân biệt với lễ ăn hỏi và lễ tân hôn?

Lễ vu quy – Dấu ấn riêng tại tư gia nhà gái

Lễ vu quy là một nghi thức cưới hỏi truyền thống quan trọng, được tổ chức riêng biệt tại tư gia nhà gái. Đây là buổi lễ mang ý nghĩa thông báo chính thức với họ hàng, bạn bè thân thiết về việc con gái trong gia đình sắp xuất giá (theo chồng), đồng thời cũng là nghi lễ để nhà gái tiễn con gái về nhà chồng. Trọng tâm của nghi thức vu quy diễn ra tại nhà gái, đánh dấu một cột mốc thiêng liêng trước khi cô dâu chính thức bắt đầu cuộc sống hôn nhân mới. Phông nền chính trong buổi lễ thường có dòng chữ “Lễ Vu Quy” để phân biệt với các nghi lễ khác trong ngày cưới.

Điểm khác biệt giữa lễ ăn hỏi và lễ vu quy

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa lễ vu quy và lễ ăn hỏi (hay còn gọi là đám hỏi). Điểm khác biệt cơ bản nằm ở mục đích và thời điểm diễn ra:

• Lễ ăn hỏi: Là nghi thức diễn ra trước lễ vu quy. Đây là dịp nhà trai mang lễ vật sang nhà gái để chính thức đặt vấn đề xin cưới cô dâu cho con trai mình. Lễ ăn hỏi mang tính chất đính ước, như một lời hứa hẹn chắc chắn về hôn sự giữa hai gia đình.
• Lễ vu quy: Diễn ra sau lễ ăn hỏi, thường vào chính ngày cưới. Đây là lễ nhà gái chính thức gả con gái cho nhà trai, là nghi thức tiễn cô dâu về nhà chồng. Mục đích chính là để họ nhà gái làm lễ trình diện tổ tiên và chia tay con gái.

Về bản chất, lễ ăn hỏi là thủ tục hỏi vợ, còn lễ vu quy là thủ tục cưới hỏi mang tính chất gả chồng.

Phân biệt lễ vu quy và lễ tân hôn

Lễ tân hôn, còn được gọi là lễ thành hôn, là nghi lễ đón cô dâu về nhà chồng, được tổ chức tại tư gia nhà trai. Nghi lễ này diễn ra ngay sau khi lễ vu quy tại nhà gái kết thúc và đoàn rước dâu của nhà trai đưa cô dâu về đến nhà. Điểm khác biệt mấu chốt là địa điểm tổ chức và vai trò chủ trì: lễ vu quy do nhà gái chủ trì, còn lễ tân hôn do nhà trai chủ trì để chính thức đón nhận thành viên mới của gia đình.

Ý nghĩa của lễ vu quy trong văn hóa Việt Nam

Lời thông báo hôn sự chính thức và trang trọng

Ý nghĩa đầu tiên và rõ ràng nhất của lễ vu quy là một lời thông báo chính thức, trang trọng đến toàn thể họ hàng, làng xóm, bạn bè thân hữu về hôn sự của con gái. Đây là sự kiện gia đình quan trọng, khẳng định việc kết hôn của đôi trẻ là danh chính ngôn thuận, được sự chấp thuận và chúc phúc của gia đình, phù hợp với văn hóa gia đình Việt Nam.

Thể hiện sự tôn trọng và gắn kết giữa hai gia đình

Lễ vu quy là dịp quan trọng để hai gia đình thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau. Họ nhà gái chuẩn bị chu đáo để đón tiếp họ nhà trai, thể hiện sự trân trọng đối với gia đình thông gia tương lai. Ngược lại, việc nhà trai đến xin dâu một cách nghiêm túc, trang trọng cũng thể hiện sự tôn trọng đối với nhà gái. Buổi lễ là cơ hội để hai bên gắn kết, thắt chặt mối quan hệ thông gia, tạo nền tảng vững chắc cho cuộc sống hôn nhân của đôi trẻ sau này.

Nghi lễ thiêng liêng trước bàn thờ gia tiên nhà gái

Một trong những phần nghi lễ quan trọng và thiêng liêng nhất trong lễ vu quy là việc cô dâu chú rể cùng làm lễ trước bàn thờ gia tiên nhà gái. Đây là hành động mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện lòng thành kính, biết ơn đối với nguồn cội, ông bà tổ tiên. Đôi trẻ trình báo về hôn sự, xin phép gia tiên cho cô dâu được xuất giá và cầu mong sự chứng giám, phù hộ cho cuộc sống hôn nhân sắp tới được thuận hòa, hạnh phúc.

Dấu mốc đầy cảm xúc và lời dặn dò của cha mẹ

Lễ vu quy còn là một dấu mốc đầy cảm xúc, đặc biệt là đối với cha mẹ cô dâu. Đây là khoảnh khắc họ chính thức trao gửi con gái yêu thương cho một gia đình mới. Những lời dặn dò chân tình, những lời chúc phúc từ đáy lòng được gửi gắm đến cô dâu trước khi con về nhà chồng không chỉ thể hiện tình yêu vô bờ mà còn là sự chuẩn bị tâm lý, nhắc nhở về trách nhiệm trong cuộc sống hôn nhân sắp tới. Đây thường là giây phút xúc động và đáng nhớ nhất trong buổi lễ.

Nhà gái cần chuẩn bị gì cho lễ vu quy?

Việc chuẩn bị chu đáo cho lễ vu quy thể hiện sự trân trọng của nhà gái đối với sự kiện trọng đại này. Dưới đây là những hạng mục cần lưu tâm:

Trang hoàng nhà cửa

• Dọn dẹp tổng thể: Đảm bảo nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng, tạo không gian thoáng đãng.
• Trang trí cổng hoa: Chọn kiểu dáng, màu sắc (thường là đỏ, hồng, vàng, trắng) phù hợp với sở thích và tông màu chủ đạo. Cổng hoa là điểm nhấn đầu tiên khi khách đến.
• Phông cưới (backdrop): Chuẩn bị phông nền trang trọng tại khu vực làm lễ chính, ghi rõ “Lễ Vu Quy”, tên cô dâu – chú rể, ngày tháng tổ chức.
• Sắp xếp bàn ghế: Bố trí bàn ghế hợp lý, đủ chỗ cho quan viên hai họ và khách mời, thường chia khu vực riêng cho nhà trai và nhà gái.

Chuẩn bị bàn thờ gia tiên

Bàn thờ gia tiên là nơi thiêng liêng nhất trong lễ vu quy, cần được chuẩn bị kỹ lưỡng:

• Lau dọn sạch sẽ: Bao sái (lau dọn) bàn thờ và các vật dụng thờ cúng cẩn thận.
• Chuẩn bị lễ vật: Chọn hoa tươi, thường là các loại hoa mang ý nghĩa tốt đẹp như lay ơn, cúc, hoặc hồng được cắm một cách trang trọng. Bên cạnh đó, một mâm ngũ quả cũng không thể thiếu, tượng trưng cho ngũ phúc (Phú – Quý – Thọ – Khang – Ninh) hoặc được bày biện tùy theo phong tục đặc trưng của từng vùng miền. Đừng quên chuẩn bị đủ nhang (hương) và đèn (nến) để thắp trong suốt quá trình làm lễ, cùng với trà nước và rượu để dâng cúng, thể hiện lòng thành kính của gia đình.

Sự chuẩn bị chu đáo thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên.

Trang phục cho ngày trọng đại

Việc lựa chọn trang phục phù hợp góp phần tạo nên sự trang trọng cho buổi lễ:

• Cô dâu: Áo dài cưới là lựa chọn ưu tiên hàng đầu, thể hiện nét đẹp truyền thống của phụ nữ Việt. Các màu sắc phổ biến là đỏ, hồng, trắng, vàng đồng. Kiểu dáng có thể là truyền thống hoặc cách tân hiện đại tùy sở thích.
• Chú rể: Thường mặc vest lịch sự hoặc áo dài truyền thống (thường cùng tông hoặc hài hòa với áo dài cô dâu).
• Cha mẹ: Mẹ cô dâu thường mặc áo dài trang trọng. Cha cô dâu có thể mặc vest hoặc áo dài truyền thống. Trang phục cần lịch sự, phù hợp lứa tuổi.
• Đội bê tráp nữ: Thường mặc đồng phục áo dài, màu sắc nhẹ nhàng, hài hòa với trang phục cô dâu và không gian lễ.

Chuẩn bị quà đáp lễ nhà trai và lì xì cho đội bê tráp

• Quà đáp lễ: Tùy theo phong tục từng địa phương, nhà gái có thể chuẩn bị quà đáp lễ cho nhà trai. Quà này thường là một phần lễ vật (chia lại quả) từ các mâm quả nhà trai mang đến hoặc do nhà gái chuẩn bị riêng (ví dụ: cặp trà, cặp rượu…). Việc này nên được thống nhất trước giữa hai gia đình.
• Lì xì (tiền duyên): Chuẩn bị phong bao lì xì để trao cho đội bê tráp của cả hai bên như một lời cảm ơn và mang ý nghĩa trao duyên, may mắn. Số tiền trong lì xì không cần quá lớn, chủ yếu thể hiện tấm lòng.

Chuẩn bị của hồi môn cho con gái

Của hồi môn là món quà cha mẹ dành tặng cô dâu trước khi về nhà chồng, thể hiện tình yêu thương, sự quan tâm và cũng là một phần vốn liếng ban đầu giúp con gái xây dựng cuộc sống mới. Các loại của hồi môn phổ biến bao gồm:

• Trang sức vàng: Đây là lựa chọn phổ biến nhất.
• Tiền mặt.
• Sổ tiết kiệm.
• Tài sản khác (nhà cửa, đất đai…).

Tư vấn chọn trang sức vàng làm của hồi môn:

Của hồi môn là món quà tình yêu và sự chúc phúc của cha mẹ. Khi chọn trang sức vàng, các gia đình thường cân nhắc giữa hai xu hướng chính:

• Trang sức mang giá trị tích lũy: Theo truyền thống, các loại vàng có độ tinh khiết cao như vàng 24 (vàng ta) thường được chọn làm của hồi môn với ý nghĩa là một tài sản bền vững, giúp con làm vốn liếng cho tương lai. Các món trang sức này thường có thiết kế đơn giản như kiềng cổ, lắc tay, nhẫn trơn.
• Trang sức mang giá trị thẩm mỹ và ứng dụng: Xu hướng hiện đại lại ưa chuộng các bộ trang sức vàng tây (như vàng 18K, 14K…) được chế tác tinh xảo. Ưu điểm của loại vàng này là độ cứng cao, cho phép tạo ra nhiều kiểu dáng thời trang, tinh tế. Cô dâu có thể dễ dàng sử dụng trong các sự kiện quan trọng hay đeo hàng ngày như một phụ kiện làm đẹp, giúp món quà của cha mẹ trở nên thiết thực và gần gũi hơn.

Tại Kim Ngọc Thuỷ, chúng tôi tin rằng món quà hồi môn ý nghĩa nhất là món quà phù hợp với phong cách và mong muốn của cô dâu. Một bộ trang sức cưới được thiết kế đẹp mắt không chỉ là tài sản mà còn là kỷ vật tình yêu, đồng hành cùng cô dâu trên chặng đường hôn nhân hạnh phúc.

Chuẩn bị nhân sự

• Người đại diện nhà gái: Chọn một người lớn tuổi trong họ (bác, chú, trưởng họ…) có uy tín, hiểu biết về nghi lễ, ăn nói lưu loát để đại diện phát biểu trong buổi lễ.
• Đội bê tráp nữ: Chọn số lượng tương ứng với đội bê tráp nam, thường là các cô gái chưa chồng, ngoại hình ưa nhìn, nhanh nhẹn, vui vẻ.

Chuẩn bị đón tiếp nhà trai

Sau các nghi thức chính, nhà gái nên chuẩn bị sẵn trà nước, bánh kẹo, hoa quả (tổ chức dạng tiệc trà hoặc tiệc ngọt nhẹ nhàng) để mời khách mời và gia đình nhà trai. Đây là dịp để hai bên trò chuyện thân mật, tạo không khí vui vẻ, gần gũi.

Chi tiết quy trình diễn ra lễ vu quy tại nhà gái

Quy trình lễ vu quy thường diễn ra theo các bước sau:

Nhà trai đến và trao mâm quả cưới

Đúng giờ lành đã định, đoàn nhà trai do chủ hôn dẫn đầu sẽ đến nhà gái, mang theo các mâm quả cưới (sính lễ). Đội bê tráp nam sẽ trao mâm quả cho đội bê tráp nữ ngay trước cổng hoặc cửa nhà gái. Nghi thức trao quả diễn ra trong không khí trang trọng, vui tươi. Lễ vật thường không thể thiếu trầu cau.

Chào hỏi và giới thiệu thành viên 2 họ

Sau khi trao quả, đoàn nhà trai được mời vào nhà. Hai gia đình ổn định chỗ ngồi. Đại diện (chủ hôn) của hai họ sẽ lần lượt đứng lên chào hỏi và giới thiệu các thành phần tham dự của gia đình mình, thể hiện sự tôn trọng và giúp mọi người biết mặt nhau, gắn kết gia đình.

Đại diện nhà trai phát biểu ngỏ lời xin dâu

Đại diện nhà trai (thường là người chủ hôn) sẽ có bài phát biểu, nêu lý do của buổi gặp mặt, giới thiệu các lễ vật mang đến và chính thức ngỏ lời xin dâu, xin phép gia đình nhà gái cho chú rể được đón cô dâu về làm vợ. Lời lẽ thường trang trọng, thể hiện sự thành tâm.

Đại diện nhà gái phát biểu chấp thuận

Đại diện nhà gái (thường là cha hoặc người đại diện được ủy quyền) sẽ có bài phát biểu của cha mẹ hoặc người đại diện, đáp lại lời của nhà trai. Nội dung thường bày tỏ sự cảm ơn đối với lễ vật và sự chu đáo của nhà trai, chính thức chấp thuận lời xin dâu và đồng ý gả con gái về nhà chồng.

Cô dâu ra mắt hai họ

Sau khi nhà gái chấp thuận, cô dâu trong trang phục cưới (thường là áo dài) sẽ được cha hoặc mẹ dẫn từ phòng riêng ra để ra mắt hai họ. Cô dâu sẽ chào hỏi quan viên hai họ, thể hiện sự lễ phép.

Nghi lễ dâng hương lên bàn thờ gia tiên nhà gái

Đây là nghi lễ quan trọng. Cô dâu và chú rể sẽ cùng nhau tiến đến bàn thờ gia tiên nhà gái. Dưới sự hướng dẫn của người lớn, cả hai sẽ dâng hương, thành tâm vái lạy để trình báo với ông bà tổ tiên về hôn sự và cầu mong sự chứng giám, phù hộ cho cuộc sống mới.

Cha mẹ cô dâu dặn dò và trao của hồi môn

Sau lễ gia tiên, cha mẹ cô dâu sẽ có những lời dặn dò chân tình gửi đến con gái và con rể. Tiếp đó là nghi thức trao của hồi môn cho cô dâu như một món quà và lời chúc phúc.

Nhà gái trao quà đáp lễ cho nhà trai (nếu có)

Theo phong tục, nhà gái có thể thực hiện nghi thức trao quà đáp lễ lại cho nhà trai. Quà này có thể là một phần lễ vật trong mâm quả (chia lại quả) hoặc do nhà gái chuẩn bị riêng, thể hiện sự đáp lại tấm lòng của nhà trai.

Mời nước, dùng tiệc trà/tiệc ngọt

Các nghi lễ chính hoàn tất, nhà gái sẽ mời nước, mời tiệc trà/tiệc ngọt đến toàn thể quan khách và hai gia đình. Đây là lúc mọi người cùng trò chuyện thân mật, vui vẻ.

Cô dâu chào cha mẹ, chuẩn bị theo chú rể về dinh

Đến giờ lành rước dâu, cô dâu sẽ làm nghi lễ chào cha mẹ, người thân để theo chú rể lên xe hoa đón dâu về nhà trai. Đây là khoảnh khắc bịn rịn, xúc động, chính thức kết thúc lễ vu quy tại nhà gái và bắt đầu lễ rước dâu.

Những lưu ý quan trọng giúp lễ vu quy diễn ra hoàn hảo

Để buổi lễ diễn ra suôn sẻ, trang trọng và ý nghĩa, các gia đình cần lưu ý:

Thống nhất kỹ lưỡng về thời gian, thứ tự lễ nghi và các yêu cầu giữa hai gia đình

Đây là lưu ý quan trọng nhất. Hai gia đình cần gặp gỡ, trao đổi và thống nhất kỹ lưỡng về mọi mặt: giờ giấc đón dâu, thời gian diễn ra các thứ tự lễ nghi, số lượng mâm quả, thành phần tham dự, các yêu cầu riêng (nếu có)… Sự rõ ràng ngay từ đầu sẽ tránh được những hiểu lầm không đáng có.

Dự trù kinh phí hợp lý, tránh phát sinh không đáng có

Kinh phí tổ chức lễ vu quy bao gồm nhiều khoản như chi phí trang trí (cổng hoa, phông bạt, bàn ghế), trang phục, lễ vật, lì xì, tiệc ngọt… Gia đình nên lập danh sách chi tiết và dự trù ngân sách hợp lý để chủ động tài chính, tránh các chi phí phát sinh ngoài dự kiến.

Chọn người đại diện phát biểu phù hợp

Người đại diện phát biểu của nhà gái đóng vai trò quan trọng. Lưu ý nên chọn người lớn tuổi, có uy tín trong họ, am hiểu nghi lễ, ăn nói lưu loát, ứng xử khéo léo để thể hiện sự trang trọng và chu đáo của gia đình.

Phối hợp nhịp nhàng giữa các khâu

Cần có sự phân công công việc rõ ràng và phối hợp nhịp nhàng giữa những người phụ trách các khâu khác nhau: người lo việc tiếp đón khách, người hướng dẫn đội bê tráp, người điều phối nghi lễ trên sân khấu… để đảm bảo buổi lễ diễn ra liền mạch, trật tự.

Giữ gìn sức khỏe và tâm lý thoải mái

Lễ vu quy là ngày vui nhưng cũng khá bận rộn và dễ gây căng thẳng. Lưu ý cô dâu và gia đình, đặc biệt là cha mẹ, cần chú ý giữ gìn sức khỏe, nghỉ ngơi đầy đủ, giữ tâm lý vui vẻ, thoải mái để tận hưởng trọn vẹn ngày trọng đại.

Chuẩn bị chụp ảnh cưới, quay phim

Đây là những khoảnh khắc đáng nhớ. Gia đình nên chuẩn bị việc chụp ảnh, quay phim (phóng sự cưới) để ghi lại những khoảnh khắc đẹp và ý nghĩa trong lễ vu quy. Có thể thuê thợ chuyên nghiệp hoặc nhờ người thân quen có khả năng chụp ảnh, quay phim tốt.

Giải đáp các thắc mắc thường gặp về lễ vu quy

Nhà trai cần chuẩn bị bao nhiêu mâm quả cưới cho lễ vu quy là đủ?

Số lượng mâm quả cưới (sính lễ) do nhà trai chuẩn bị thường phụ thuộc vào phong tục vùng miền và sự thống nhất giữa hai gia đình. Tuy nhiên, theo quan niệm truyền thống của người Việt, số lượng mâm quả thường là số lẻ (ví dụ: 5, 7, 9 mâm). Các lễ vật cơ bản thường có trầu cau, trà, rượu, bánh phu thê (xu xê), trái cây, xôi gà…

Có bắt buộc phải có đội bê tráp trong lễ vu quy không?

Đội bê tráp (hay đội bưng quả) không phải là yếu tố bắt buộc 100% trong lễ vu quy, nhưng đây là một nét đẹp truyền thống rất phổ biến, giúp tăng thêm phần trang trọng, chỉn chu cho buổi lễ và mang ý nghĩa trao duyên. Nếu điều kiện không cho phép (ví dụ: hai nhà ở quá xa, khó tập hợp người…), hai gia đình có thể thống nhất lược bỏ phần này, nhưng nên thông báo và thỏa thuận trước.

Nên chọn loại trang sức vàng nào làm của hồi môn cho con gái là phù hợp nhất?

Việc lựa chọn trang sức vàng làm của hồi môn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

• Nếu ưu tiên giá trị tích lũy, bền vững, nên chọn vàng 24 (thường là kiềng, lắc, nhẫn trơn).
• Nếu ưu tiên tính thẩm mỹ, thời trang, dễ sử dụng trong cuộc sống hàng ngày, có thể chọn vàng tây (vàng 18K, vàng 14K…) với các thiết kế bộ trang sức tinh xảo.

Điều phù hợp nhất là sự cân đối giữa ngân sách gia đình, sở thích của cô dâu và quan trọng hơn cả là tấm lòng, tình yêu thương mà cha mẹ muốn gửi gắm qua món quà ý nghĩa này.

Xem thêm:

• Sự khác biệt giữa đám hỏi và đám cưới
• Lễ ăn hỏi là gì? Quy trình tổ chức lễ ăn hỏi
• Lễ gia tiên đám cưới truyền thống gồm những gì?

Lễ vu quy là một nghi thức sâu sắc, không chỉ là lời tiễn con gái về nhà chồng mà còn thể hiện sự gắn kết gia đình và lòng biết ơn tổ tiên. Việc hiểu rõ ý nghĩa, quy trình và chuẩn bị chu toàn sẽ là nền tảng cho một khởi đầu hôn nhân viên mãn, đồng thời góp phần gìn giữ giá trị văn hóa cưới hỏi của người Việt.