LỄ GIA TIÊN LÀ GÌ? NGHI THỨC DIỄN RA NHƯ THẾ NÀO?

Lễ gia tiên là gì? Chắc câu hỏi này sẽ được các cặp đôi đang trong quá trình chuẩn bị cưới thắc mắc. Vì nghi lễ cưới truyền thống ở Việt Nam rất nhiều và tùy theo mỗi vùng miền sẽ có sự thay đổi. Biết được điều đó, qua bài viết này Kim Ngọc Thủy sẽ giúp các bạn hiểu thêm về lễ gia tiên là gì.

Lễ gia tiên là gì?

Lễ gia tiên là buổi lễ con cháu báo cáo tổ tiên về việc đại hỷ của gia đình trước bàn thờ. Trong buổi lễ, cô dâu và chú rể sẽ thắp hương bàn thờ, vừa để báo cáo tổ tiên, vừa tỏ lòng nhớ đến nguồn cội. Lễ gia tiên nhà gái sẽ được tổ chức triển khai vào đám hỏi và đám cưới. Còn buổi lễ nhà trai sẽ chỉ được tổ chức triển khai vào đám cưới. Ngày nay, để tiết kiệm ngân sách và chi phí thời hạn, nhiều mái ấm gia đình sẽ làm lễ vào cùng một ngày.

Lễ gia tiên thường tổ chức vào thời điểm nào?

Theo truyền thống, lễ gia tiên được tổ chức trong cả lễ ăn hỏi và lễ cưới tại gia đình nhà trai và nhà gái, tuy nhiên lại có sự khác biệt về thời điểm làm lễ gia tiên giữa hai gia đình. Cụ thể:

Lễ gia tiên ngày ăn hỏi chỉ được tổ chức tại nhà gái. Lễ gia tiên nhà gái được tiến hành sau khi nhà gái chính thức nhận lễ vật và chấp nhận lời hỏi cưới của nhà trai. Lúc này, cô dâu chú rể sẽ cùng thắp hương tại bàn thờ gia tiên nhà gái để ra mắt ông bà tổ tiên nhà cô dâu.

Với lễ thành hôn, lễ gia tiên sẽ được tiến hành tại cả hai bên gia đình. Đây là nghi thức sau cùng, được thực hiện sau khi hai gia đình đã thưa chuyện và cử hành xong các nghi thức khác trong lễ cưới.

Tham gia lễ gia tiên gồm những ai?

Lễ gia tiên thường được cử hành tương đối đơn giản, do vậy sẽ chỉ có nhân vật chính là cô dâu và chú rể tham gia thực hiện nghi lễ này.  Bên cạnh đó, tùy thuộc vào địa điểm tổ chức lễ gia tiên sẽ có thêm người lớn tuổi hướng dẫn cho đôi trai gái thắp hương trước bàn thờ tổ tiên. Chẳng hạn như ở nhà gái thường là cha mẹ cô dâu còn ở nhà trai lại là cha mẹ chú rể.

-> Xem thêm: Những thủ tục và nghi lễ cưới trong văn hóa Việt Nam

-> Xem thêm: Có gì trong nghi lễ cưới truyền thống của Việt Nam?

Các nghi thức làm lễ gia tiên của ba miền

Với miền Bắc

Bàn thờ trong lễ gia tiên của miền Bắc sẽ là bàn thờ chính trong gia đình, được dùng để thờ cúng ông bà hằng ngày. Trước ngày làm lễ, bàn thờ phải được dọn dẹp một cách sạch sẽ và gọn gàng nhất. Có thể trang trí bàn thờ bằng vải đỏ, chữ hỷ hay câu đối đỏ để cầu chúc may mắn cho gia đình và cặp đôi mới.

Trên bàn thờ gia tiên phải bày đầy đủ mâm quả, có thể kết thành hình phượng để thêm phần long trọng hơn. Ngoài ra, ở miền Bắc thường sẽ dùng thêm hoa tươi như lay ơn, xôi gấc đỏ để trang trí trên bàn thờ.

Ngoài ra, sau khi nhà trai rước dâu về, nhà gái sẽ trao lại 1 phần mâm lễ cho nhà trai gọi là lại quả, không có trầu cau, rượu để về thắp hương lên bàn thờ gia đình.

Với miền Trung

Đối với người miền Trung, buổi lễ luôn khá đơn giản, và không hề cầu kỳ. Tuy nhiên, bàn thờ gia tiên của họ không vì vậy mà sơ sài, họ luôn chuẩn bị một cách chu đáo với đầy đủ mâm lễ bao gồm: trầu cau, rượu, trà, nến tơ hồng và bánh phu thê.

Nếu nhà trai thuộc diện khá giả thì có thể thêm 2 mâm lễ là bánh dẻo và bánh kem. Người miền Trung không dùng mâm lễ heo quay như một số vùng khác ở nước ta.

Với miền Nam

Người miền Nam rất coi trọng lễ cưới, do đó các yếu tố về thẩm mỹ và nghi lễ rất được coi trọng và phải đặt lên hàng đầu. Thông thường, các gia đình sẽ tiến hành lập một bàn thờ ở phòng khách để đảm bảo bàn thờ có được một không gian rộng rãi nhất.

Bàn thờ gia tiên lúc này sẽ được treo thêm chữ hỷ và câu đối đỏ. Hai bên bàn thờ sẽ trang trí một cặp lư đồng đã được đánh bóng một cách kỹ càng, một bình hoa lớn cùng cặp mâm quả long phụng được bày trí một cách tỉ mỉ.

Đám cưới không làm lễ gia tiên được không?

Lễ gia tiên là nghi lễ quan trọng đối với bất cứ đám cưới nào ở Việt Nam nhưng vì vài một số lý do mà đám cưới không làm lễ gia tiên, trong đó có thể kể đến việc thống nhất các nghi lễ giữa hai bên gia đình. Có thể kể đến như đám cưới được tổ chức theo  tập tục phương tây hoặc theo các quy định của tôn giáo hai bên.

Tuy nhiên lý do thông thường mà đám cưới không làm lễ gia tiên là do khi xem tuổi, tuổi của cô dâu và chú rể không hợp nhau. Bởi quan niệm cho rằng khi cô dâu chú rể không hợp tuổi hoặc xung khắc về tuổi thì một số trong cưới hỏi không nên tiến hành. Trong đó có thể kể đến như không làm lễ gia tiên, không lên đèn, không có mâm trầu cau và không làm lễ rước dâu.

Tuy nhiên việc không tổ chức lễ gia tiên như những đám cưới bình thường là một điều thiệt thòi cho cô dâu, như là không được tổ tiên công nhận là mình đã đi lấy chồng hay không được chào đón ở nhà trai.

Thực tế chưa có bằng chứng nào chứng minh việc không làm lễ gia tiên có thể hóa giải được những điều xấu khi cô dâu chú rể không hợp tuổi. Do đó, hai gia đình hãy bàn bạc và thỏa thuận để chọn ngày tốt cử hành hôn lễ và quyết định có tổ chức lễ gia tiên hay không.

Bìa viết trên là tất cả thông tin liên quan đến lễ gia tiên mà Kim Ngọc Thủy muốn gửi đến các cặp đôi. Kim Ngọc Thủy chúc các bạn có một hôn lễ hoàn hảo như mong ước.